Gõ Tiếng Việt

Thành ngữ Ăn ngược nói ngạo là một trong những câu thành ngữ quen thuộc. Nó thường dùng để phê phán, chế giễu những người còn kém duyên trong ăn nói. Ăn ngược nói ngạo nghĩa là ăn nói xỏ xiên. Hay nói đúng hơn là dùng lời nói để bịa đặt, vu khống cho người khác.

Xem thêm bài viết:

• Ăn chưa no lo chưa tới
• Ăn cơm chúa múa tối ngày
• Ăn cơm có canh như tu hành có bạn

Ăn ngược nói ngạo

Ăn ngược nói ngạo

Ông cha ta từng có câu: học ăn, học nói, học gói, học mở. Ăn nói, gói mở là bài học mà ai ấy đều phải dành cả cuộc đời để học tập. Bàn về chuyện nói năng, chẳng phải trong dân gian cũng từng sẻ chia những câu như: Lời nói gói vàng, Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau,… hay sao?

Từ cổ chí kim phàm những ai ăn nói có duyên, biết kính trên nhường dưới luôn được mọi người coi trọng, kính nể. Biết bao kẻ sĩ ngày đêm đèn sách cũng chẳng phải để đối đáp tốt hơn hay sao? Cho đến bây giờ, chuyện ăn nói vẫn đóng vai trò vô cùng quan trọng. Trong những lớp học phát triển bản thân, bao giờ những lớp về giao tiếp cũng luôn là lớp học đông đảo nhất.

Thậm chí, người ta còn cho rằng: nếu khéo ăn khéo nói còn có thể có được cả thiên hạ. Cho thấy lời ông cha ta khuyên bảo răn dạy đến bây giờ vẫn còn giá trị.

Ăn ngược nói ngạo khéo léo đề cập đến vấn đề cần tránh trong giao tiếp. Nó phê phán những người có thói vu khống, bịa đặt. Khiến cho lời nói không còn là phương tiện truyền tải yêu thương mà lại trở thành vũ khí sát thương ghê gớm. Thậm chí lời nói có thể cướp đi mang sống của nhiều người.

Nói dối đem đến nhiều hệ lụy

Chuyện bịa nhưng hậu quả là thật

Chẳng thiếu gì những câu chuyện đau lòng từ hậu quả của việc bịa đặt, vu khống. Minh chứng cho những trái tim yếu đuối đó là không thể đứng vững trước miệng lưỡi đời người. Nhiều người không chịu được áp lực đã tìm đến cái chết.

Hiện nay khi mạng xã hội ngày càng phát triển. Con người ta được thỏa sức phát ngôn trên nhiều diễn đàn. Không phải chịu trách nhiệm trực tiếp cho lời nói của mình. Nhiều người đã gián tiếp gây nên những hậu quả thương tâm.

Body shaming – câu chuyện về việc rèm pha trang phục hay vóc dáng người khác. Hay câu chuyện “trà xanh”, câu chuyện bịa đặt của giới showbiz để gây sự chú ý. Người nói thì mau quên, còn người nghe thì nhớ mãi. Tưởng rằng những câu chuyện làm quà nho nhỏ cho vui nhưng nó lại ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc đời của người khác.

Trong xã hội nhiều cám dỗ ấy. Con người ta được tự do ngôn luận. Nhưng nếu không dùng nó đúng lúc, đúng chỗ thì chẳng thể tránh khỏi cái họa từ miệng mà ra.

Vì sao người ta hay nói dối?

Nói dối không phải bao giờ cũng đem đến những hệ lụy đáng sợ. Đôi khi một vài lời nói dối đúng lúc, đúng chỗ lại đem đến những điều tốt đẹp. Tuy nhiên, đã bao giờ bạn thử đặt ra câu hỏi: tại sao mọi người lại nói dối hay không? Nếu trả lời được câu hỏi ấy có lẽ không chỉ bạn mà nhiều người khác cũng sẽ chủ động dẹp bỏ được thói quen này.

Thói quen hùa theo đám đông

Đây là một trong những lí do khiến nhiều người nói dối nhất. Để hòa đồng với mọi người, đôi lúc ta cũng cần nói dối. Giữa một đám đông nếu bạn không hề có điểm chung nhưng tất cả lại như đang chờ đợi bạn. Bất giác bạn nói dối về hoàn cảnh, thân phận của mình. Đây có lẽ là một lí do đáng để thông cảm. Thế nhưng ở một mức độ nào đó, việc này khá nguy hiểm. Bởi nó dễ phát hiện và khi phát hiện ra thì bạn khó lòng quay lại chơi với nhóm bạn ấy nữa.

Bịa chuyện làm quà

Có những người vì rảnh rỗi mà muốn buôn chuyện cho qua tháng ngày. Có những chuyện nói qua nói lại cũng chán. Thế nên họ chọn cách bịa đặt ra một câu chuyện để có thể có thêm chủ đề bàn tán với mọi người. Cách làm này dễ khiến những người xung quanh bị mang tiếng xấu.

Ganh tỵ, cố ý muốn hạ bệ người khác

Việc cố tình xỏ xiên, bịa đặt chuyện về người khác diễn ra ở hầu hết các môi trường làm việc. Nhất là những công việc có sự cạnh tranh cao, nhiều cá thể gắn kết như văn phòng. Ở đây, việc bịa đặt ra những câu chuyện không có thật để hạ bệ người khác diễn ra rất thường xuyên. Nó đem lại hậu quả hết sức tệ hại. Có thể người bị bịa chuyện sẽ bị mất việc.

Vì ganh tỵ, nhiều người cũng lựa chọn hủy hoại danh tiếng của người khác bằng những câu chuyện bịa đặt. Nhất là khi con người ta không tự tin. Việc bịa ra một câu chuyện để nói xấu người khác. Để người khác xấu đi trong mắt mọi người. Cũng là một cách để họ thấy mình tự tin hơn.

Lời nói chẳng mất tiền mua

Ngôn ngữ, lời nói là sản phẩm chung của toàn xã hội nên chẳng ai đánh thuế nó, cũng chẳng ai bắt ai trả tiền vì một câu nói. Cũng chính vì vậy, sử dụng nó như thế nào là tùy thuộc ở mỗi người.

Có người nói ra chỉ toàn lời vàng ngọc, khiến cho ai nấy cũng thích thú, vui vẻ. Nhưng có người lại ưa nói những lời khó nghe, thích khiêu khích người khác.

Tùy vào hoàn cảnh và đối tượng thì người ta có cái lí riêng cho những hành động. Lời nói của mình. Lời nói có sức sát thương rất lớn. Hậu quả của những lời nói xỏ xiên, bịa đặt, vu khống là không lường trước được. Chính vì thế hãy có trách nhiệm với lời nói của mình.

Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói. Trước khi buông lời xin hãy nghĩ kĩ xem nó sẽ có ảnh hưởng như thế nào đối với cuộc sống của mình và người nghe.

Thượng đế cho ta hai chiếc tai và chỉ một cái miệng. Phải chăng đang muốn ta lắng nghe nhiều hơn là phát biểu. Hãy nhìn nhận sự việc, lắng nghe mọi người để có thể hiểu người, hiểu hoàn cảnh một cách tốt nhất. Từ đó bạn mới có thể có những lời nói tốt nhất cho người đối diện. Một lời nói, một sự khích lệ đúng lúc có thể vực dậy cả một đời người. Lời nói hay, nói đẹp quý hơn cả bạc vàng. Một câu nói đúng thời điểm sẽ biến cả ngày âm u thành bầu trời trong xanh nắng vàng.

 Lời kết

Ăn ngược nói ngạo dù mang dụng ý phê phán. Thế nhưng qua câu thành ngữ ấy ta lại có thể được nhìn nhận lại bản thân mình. Lời nói dù khó nghe nhưng đúng lúc vẫn đáng trân trọng. Lời nói dù đẹp đẽ nhưng không đúng thời vẫn trở nên hợm hĩnh. Tránh nói dối, bịa đặt, vu khống người khác. Bởi nếu bạn không thể nói ra lời thật thì cả cuộc đời này sẽ chẳng ai thật với bạn.

Tham khảo thêm:

• Lời nói gói vàng
• Lời nói chẳng mất tiền mua
• Ca dao “Nói chín thì làm nên mười/Nói mười làm chín kẻ cười người chê”