Gõ Tiếng Việt

Ăn cơm chúa múa tối ngày là thành ngữ chỉ sự cẩu thả trong công việc. Nghĩa là chỉ làm quấy quá cho xong việc. Đi làm chỉ cốt là làm cho hết giờ quy định. Không hào hứng, gắn bó hay chú ý chất lượng công việc.

Đây là một trong những thành ngữ cổ xưa của ông cha ta. Tuy nhiên những ý nghĩa của nó đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

Tham khảo thêm:

• Ca dao “Ai ơi chớ vội cười nhau/Cười người hôm trước, hôm sau người cười”
• Ca dao “Ai ơi chớ vội cười nhau/Ngẫm mình cho kỹ trước sau hãy cười”
• Ca dao “Nói chín thì làm nên mười/Nói mười làm chín kẻ cười người chê”

Ăn cơm chúa múa tối ngày

Ăn cơm chúa múa tối ngày

Thành ngữ Ăn cơm chúa múa tối ngày được lấy từ những vấn đề có thật trong quá khứ.

Trước kia vua chúa thường nuôi trong nhà rất nhiều những ca kĩ. Những người này được nuôi ăn ở và đối đãi khá tử tế. Chính vì vậy mà họ luôn hết lòng, dốc sức thể hiện tài năng. Ngày ngày họ làm tốt công việc của mình. Giúp mọi người mua vui, giải trí. Cố gắng hết mình để xứng đáng với đồng tiền, bát gạo mà vua chúa đã bỏ ra cho họ.

Vì thế, thành ngữ Ăn cơm chúa múa tối ngày được dùng để chỉ những người dốc toàn bộ sức lực cho công việc để xứng đáng với những gì mình nhận được từ công việc.

Tuy nhiên, khi sống cuộc sống không phải bon chen. Không phải lo lắng đồng tiền, bát gạo. Họ đâm ra ỷ lại, lười biếng. Làm việc cho xong chuyện để nhận tiền chứ không hết mình sáng tạo. Không muốn cống hiến, hi sinh nhiều hơn cho công việc. Về lâu về dài, việc hát múa chỉ là sự đáp trả cho xong chuyện.

Họ múa hát nhưng không quan tâm mình múa có đẹp không? Có khiến người xem hài lòng không? Mà đơn giản chỉ là khua chân múa tay cho có.

Sự thay đổi từ cách sống ấy đã dẫn đến sự thay đổi về ý nghĩa của câu thành ngữ. Thay vì ý nghĩa ban đầu, khi nhắc đến Ăn cơm chúa múa tối ngày người ta lại nghĩ ngay đến hình ảnh lười nhác, cẩu thả. Nó biểu thị cho hành động đáp trả qua loa, làm việc quấy quá cho xong chuyện.

Của tặng là của lo, của cho là của nợ

Phải nói ra một sự thật phũ phàng. Chẳng ai cho không ai điều gì cả. Dù là mục đích nhỏ bé hay to lớn. Dù là mục đích xấu xa hay tốt đẹp. Thì khi cho ai đó cái gì ta cũng mong muốn nhận lại.

Nhận lại ở đây có thể chỉ là nhỏ bé như một nụ cười hay lời cảm ơn. Thế nhưng vô hình trung, người ta bao giờ cũng mong muốn được đáp trả ngang bằng với cái mình đã bỏ ra. Có qua có lại đã trở thành nếp sống của đại đa số mọi người. Và mọi người cũng đón nhận nó. Coi nó như là một điều hiển nhiên trong cuộc sống. Chỉ biết nhận hoặc chỉ biết cho được xem là ích kỉ, cá nhân.

Chính vì thế, dần dần con người ta sợ phải nhận. Từ đó cũng sợ phải cho. Ai cũng e ngại, không dám xích lại gần nhau hơn. Đáng buồn hơn các mối quan hệ tồn tại chủ yếu dựa trên lợi ích. Thậm chí với hàng xóm láng giềng. Người ta cho mình quả trứng, bó rau. Thì những ngày sau ít nhất mình cũng phải cho lại con cá, hũ mắm.

Chẳng có gì để đáp trả lại thì con người ta trở nên ngại ngùng. Người được cho không dám nhận. Còn kẻ đem cho lại hậm hực, buồn bã.

Có qua có lại mới toại lòng nhau. Tư duy này không sai, nhưng cách áp dụng nó thái quá như hiện nay thật đáng lưu tâm. Tuy nhiên nó đã trở thành tư duy quen thuộc của người Việt. Ngày một ngày hai tư duy ấy khó mà thay đổi được.

Sống có trách nhiệm

Ăn cơm chúa múa tối ngày nhắc nhiều đến tinh thần trách nhiệm. Mỗi cá nhân sinh ra đều có vai trò và trách nhiệm riêng. Nếu bạn đã vinh dự được mang trong mình những nhiệm vụ quan trọng của gia đình, mọi người thì hãy dốc sức hoàn thành nó tốt nhất có thể.

Sống có trách nhiệm

Bạn có thể không nhận gì của ai. Bạn có thể từ chối bất cứ yêu cầu nào. Nhưng với công việc của bạn xin hãy có trách nhiệm với nó. Đó cũng là cách bạn thể hiện trách nhiệm với bản thân bạn. Làm ẩu, làm cho có, quấy quá cho xong chuyện bao giờ cũng mang đến hậu quả. Hậu quả ấy không chỉ cho riêng bản thân ai mà có thể ảnh hưởng tới cả cộng đồng.

Sống có trách nhiệm không có nghĩa bạn phải cố gắng gánh gồng tất cả. Đơn giản chỉ là khi bạn biết tự chăm sóc cho bản thân. Đơn giản chỉ là khi bạn biết quan tâm và sẻ chia cùng gia đình. Đó cũng là khi bạn tìm thấy niềm vui và muốn cống hiến nhiều hơn trong công việc.

Sống có trách nhiệm sẽ mang đến cho bạn một cuộc sống viên mãn về cả tinh thần và vật chất. Khi ta dành tất cả trái tim và khối óc cho cuộc đời. Thì chính lúc ấy bạn mới thực sự sống và sống hạnh phúc.

Câu chuyện về thói quen

Rất nhiều người muốn chọn cho mình một công việc ổn định. Sáng đi làm, chiều ra về. Một công việc không phải lo đến chuyện bị sa thải. Công việc mà chẳng ai có thể đuổi việc bạn một cách tùy tiện. Công việc không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh hay các vấn đề về kinh tế. Yên ổn đến già là ước mong của hầu hết chúng ta.

Những công việc như vậy thường có tính chất lặp đi lặp lại hằng ngày. Hầu như không có thay đổi hay sáng tạo gì. Mọi việc đều nằm trong công văn, thông tư. Chính vì vậy, con người cũng dần mất đi sự sáng tạo. Và quan trọng hơn là mất đi nhiệt huyết.

Có không ít những con người ngủ quên trong những thói quen. Sáng đi, tối về. Đến cơ quan, xí nghiệp ngồi mở máy lên đợi hết giờ làm. Cuộc sống ấy khiến cho bao người chết dần, chết mòn trong sự an nhàn giả tưởng.

Giống như những người ca kĩ trong câu chuyện cổ xưa kia. Suốt ngày múa may quay cuồng chỉ để đáp trả lại số tiền được hưởng mỗi tháng. Chứ trong lúc múa, lúc nhảy không tồn tại những hành động mới mẻ, sáng tạo. Làm cho có chứ không quan tâm xem mình múa có đẹp không?  Có cần phải chỉnh sửa điều gì hay không?

Đáng buồn là nhiều người. Trong đó có cả những bạn trẻ đang sống một cuộc đời như thế.

Ta không chê bai hay phủ nhận những công việc ổn định. Ở đây ta chỉ nói về sự chủ động trước cuộc đời. Dù có làm công việc nào mỗi cá nhân cũng nên nỗ lực hết sức. Sống và làm việc bằng sự nhiệt huyết của trái tim. Và quan trọng hơn là sự sáng tạo của khối óc.

Xin đừng tự dìm chết mình trong những suy nghĩ an phận. Để rồi để phí tài năng, phí cả một đời đẹp tươi.

Lời kết

Ăn cơm chúa múa tối ngày ý chỉ những người ung dung nhận bổng lộc, nhưng có tính ỷ lại. Phê phán những người thiếu trách nhiệm trong công việc. Trong cuộc sống, mỗi người đều là những mắt xích quan trọng trong nhiều lĩnh vực. Ai cũng mang trong mình nhiều trách nhiệm. Nếu ta sống hay làm việc mà thiếu đi tinh thần ấy thì quả là thiệt thòi cho ta và thiệt hại cho nhiều người.

 Xem thêm bài viết:

• Cha chung không ai khóc
• Con hơn cha là nhà có phúc
• Con hư tại mẹ cháu hư tại bà