Học tập là quá trình diễn ra trong cả cuộc đời mỗi người. Ngoài việc học ở thầy cô, ta còn bạn học hỏi ở bạn bè, gia đình và những người xung quanh. Học thầy không tày học bạn là câu tục ngữ nhắc nhở ta nên mở rộng đối tượng học tập. Có như thế thì kiến thức ta học hỏi được mới đa dạng, phong phú.
Tham khảo thêm bài viết: Một miệng thì kín, chín miệng thì hở
Học thầy không tày học bạn
Có thể thấy, câu tục ngữ so sánh không cân bằng giữa hai vế. Học thầy không tày học bạn có nghĩa là học thầy không bằng học bạn.
Ở đây, tác giả dân gian không có ý hạ thấp vai trò của người thầy. Mà hàm ý ở đây chú trọng nhiều hơn đến cách học, phương pháp học tập. Câu tục ngữ nhắc nhở ta nên mở rộng nguồn kiến thức từ nhiều nơi, nhiều người khác nhau. Bởi kiến thức của nhân loại là vô biên, chỉ chăm chăm học ở nhà trường thì không đủ.
Nếu như thầy cô đem đến cho ta những kiến thức mang tính chuẩn hóa. Thì bạn bè lại là người giúp ta hiểu rõ hơn những kiến thức đó. Cùng ta áp dụng những kiến thức này vào thực tế.
Song song với đó, bạn bè đem lại cho ta nhiều bài học về cuộc sống. Nhờ bạn bè ta hiểu rõ hơn cách hành xử trong các mối quan hệ.
Nhà trường là môi trường giáo dục cốt lõi
Dù ở bất cứ thời đại nào, vai trò của nhà trường, thầy cô trong quá trình giáo dục là vô cùng quan trọng. Những kiến thức, những chia sẻ của thầy cô chính là những bài học quý báu cho mỗi cá nhân.
Nhà trường trở thành môi trường giáo dục cốt lõi. Bởi những gì đem ra giảng dạy đều là những kiến thức đã được chuẩn hoá. Nó được coi là nền tảng cơ bản.
Học tập tốt trong nhà trường là bạn đã phần nào trang bị được cho mình những hành trang cơ bản cho cuộc đời. Những kiến thức này vô hình chung sẽ là cơ sở để bạn tìm hiểu thêm về cuộc sống.
Tuy nhiên, cũng bởi sự cần thiết của giáo dục, người thầy được kính trọng và tôn vinh nên mối quan hệ giữa thầy và trò luôn có một khoảng cách nhất định. Khoảng cách ấy vừa gìn giữ hình ảnh người thầy. Nhưng nó cũng vừa là vật cản khiến cho học sinh vừa sợ, vừa phục.
Vì vậy, có nhiều vấn đề trong cuộc sống, thầy không thể chia sẻ cùng trò được. Thậm chí, nhiều khi chưa hiểu bài, nhiều cô cậu học trò cũng rất ngại ngùng hỏi lại cô thầy. Và bạn bè chính là chìa khóa cho những tình huống ấy.
Xem thêm bài viết: Khi yêu củ ấu cũng tròn, ghét nhau bồ hòn cũng méo
Bạn bè là những người gần gũi với ta hơn cả
Xét về phương diện giáo dục, ngoài việc tương tác với thầy cô giáo thì mỗi học sinh phải có sự liên hệ với bạn bè.
Xét về mặt quan hệ giao tiếp trong xã hội cũng như về mặt tâm lí, mọi học sinh đều có nhu cầu cao trong giao tiếp bạn bè. Đó là nhu cầu được hoạt động chung với nhau, mong muốn được bạn bè tôn trọng. Dường như ai cũng từng rất sợ bạn bè xa lánh, tẩy chay.
Xét về phương diện học tập, bạn bè còn là một trợ thủ đắc lực. Giúp ta hiểu rõ bài học và áp dụng nó vào thực tế. Hay về phương diện tình cảm, bạn học là người gần gũi với ta, dễ đồng cảm với ta nhất.
Bạn bè dù xét ở trên phương diện nào cũng đều có mối quan hệ gần gũi, gắn bó mật thiết. Bởi ta và bạn bè có rất nhiều điểm chung. Cùng một tuổi đã khiến ta có những góc nhìn chung. Thêm đó là cùng trường, cùng lớp thì lại càng thêm gần gũi, có nhiều việc hơn để chia sẻ.
Học tập với bạn bè không chỉ để hoàn thành nhiệm vụ học tập mà còn để thỏa mãn nhu cầu tâm lí, tình cảm.
Bạn bè từ lâu đã trở thành mối quan hệ không thể thiếu với mỗi người. Không dừng lại ở việc sẻ chia cuộc sống hay giúp đỡ ta học tập. Mà quan trọng hơn là mỗi người bạn còn là một người thầy. Người thầy này luôn đồng hành với ta và cho ta nhiều bài học cuộc sống vô cùng đáng quý.
Bạn bè là để học hỏi, không phải nơi để dựa dẫm
Tuy nhiên, cũng chính bởi mối quan hệ rất gần gũi giữa những người bạn với nhau, nên nhiều người hay hiểu nhầm khái niệm học hỏi và dựa dẫm.
Đơn cử là câu chuyện khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Trong mỗi tiết học, bao giờ thầy cô giáo cũng dành thời gian để học sinh trao đổi, thảo luận với nhau.
Thế nhưng, nhiều cá nhân lại lợi dụng điều này để dựa dẫm vào bạn bè. Họ cho rằng, có được người bạn học tốt ngồi bên cạnh làm một đặc ân. Và người bạn ấy làm thay bài tập, cho chép bài mỗi khi thi cử là một nhiệm vụ.
Sự ích kỉ và thói ỷ lại khiến họ mãi luôn dậm chân tại chỗ. Và đau đớn hơn là mất dần bạn bè. Bạn bè là để học hỏi, không phải nơi để dựa dẫm. Hãy để tình bạn đẹp đẽ như nó vốn có. Hãy để bạn trở thành người đồng hành đáng tin cậy, cùng học hỏi ở nhau những điều hay, lẽ phải, cùng cố gắng phấn đấu để có được tương lai tươi sáng hơn.
Thham khảo thêm bài viết: Ca dao “Bầu ơi thương lấy bí cùng/Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”
Học hỏi ở mọi lúc, mọi nơi, mọi đối tượng
Kiến thức của nhân loại vô cùng rộng lớn. Nếu chỉ chăm chăm vào sách giáo khoa và những vấn đề được chia sẻ ở trường thì chưa đủ. Để có được cho mình hành trang vào đời, xây dựng cho bản thân một nền tảng vững chắc thì ta phải học và học ở mọi lúc, mọi nơi.
Học thầy không tày học bạn muốn mở rộng cho ta hiểu thêm về ý nghĩa của việc học tập. Nó không chỉ dừng lại ở việc học thầy, học bạn mà ta còn học tập ở mọi người và môi trường xung quanh.
Một người qua đường, một chú tài xế, hoặc thậm chí là một em bé cũng có thể cho ta nhiều bài học quý giá. Những người tưởng như xa lạ kia, đôi lúc sẽ mang đến cho bạn thêm nhiều kiến thức. Hoặc nhắc nhở bạn, hoặc đánh thức trong tâm trí bạn những điều mà vô tình bạn đã lãng quên.
Dù họ có là ai, mang đến điều gì thì điều đó luôn đáng quý. Lê Nin từng nói: “Học, học nữa, học mãi”. Cuộc sống là một cuộc hành trình và ta vừa đi vừa học hỏi. Đầu tư cho bản thân là cuộc làm ăn có lời nhất. Vậy thì tại sao ta lại không tận dụng cuộc đời này cho việc học hỏi?
Lời kết
Học thầy không tày học bạn tưởng chừng như mâu thuẫn nhưng lại đem đến nhiều ý niệm về tình bạn và chuyện học hành. Có thể nó chưa phải là một câu tục ngữ hòa chỉnh về ý nghĩa nhưng những lời khuyên nó mang đến vẫn mang một giá trị nhất định.
Bởi bạn bè là người gần gũi với ta hơn cả. Nên trong cuộc sống, có thể có những vấn đề chỉ có bạn bè mới giúp ta giải quyết. Chỉ có bạn bè mới đem lại phương án tốt nhất cho ta. Và chỉ có bạn bè mới hiểu và sẻ chia cùng ta. Trân trọng thầy cô, bạn bè, học tập ở mọi lúc, mọi nơi là bài học quý báu mà Học thầy không tày học bạn muốn mang đến.
Tham khảo thêm bài viết: Thành ngữ “Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ”