Gõ Tiếng Việt

Câu tục ngữ “Con hơn cha là nhà có phúc” khẳng định chân lí: thế hệ sau giỏi hơn thế hệ trước thì gia đình, đất nước sẽ phồn vinh. Từ xưa đến nay, ý nghĩa của nó vẫn còn nguyên giá trị.

“Con hơn cha là nhà có phúc”

Người Việt Nam ta hay có thói quen so sánh. Người ta lấy cách nói ví von ấy để mô tả hầu hết những vấn đề trong cuộc sống. Vô hình chung, muốn đánh giá được những thứ mình có thì phải so sánh. Đối tượng so sánh cũng theo đó mà rất đa dạng. Đó có thể là hàng xóm, là bạn bè và thường xuyên nhất là người trong gia đình.

“Con hơn cha là nhà có phúc” đang nhắc đến mối quan hệ cha -con. Đây là mối quan hệ mang nhiều ý nghĩa đặc biệt. Bởi nó không chỉ là tình thân mà còn thể hiện niềm hi vọng. Cha và con là hai đại diện tiêu biểu cho hai thế hệ. Vì thế so sánh hai đối tượng đó cũng là cách để đánh giá sự phát triển của cả một thế hệ, phản ánh rõ rệt văn hóa gia đình.

“hơn” ở đây, rõ ràng là hơn về kiến thức, kĩ năng, hơn về cách hành xử. Cách nói này như muốn khếch đại cái hay, cái tốt. Vì thế nếu “con hơn cha” thì nhất định là “phúc”. Cái “phúc” ấy làm nên sự tự hào, kiêu hãnh cho các bậc làm cha, làm mẹ.

Xem thêm: Con hát mẹ khen hay

Gia đình là nền tảng vững chắc

“Con hơn cha” không chỉ là một câu nói. “Con hơn cha là có phúc” còn là niềm hy vọng và tự hào của cha mẹ. Việc cha mẹ gắng sức làm lụng, hi sinh nhiều thứ để lo cho con từ lâu đã trở thành lẽ đương nhiên.

Cha mẹ luôn cho rằng: nuôi con và dạy con là nhiệm vụ cả đời. Và họ cần cố gắng hết sức mình để thực hiện. Họ không những cố gắng về kinh tế mà còn là tấm gương sáng cho con trong các vấn đề của cuộc sống. Đứa con lớn lên càng thành đạt thì gia đình được coi là có “phúc”. Cha mẹ cũng vì thế mà tự hào, hãnh diện với bà con làng xóm. Những nhọc nhằn, lo toan cho con ngày trước dường như cũng được bù đắp phần nào.

Con hơn cha là nhà có phúc

Gia đình tốt thì cá nhân mới có điều kiện phát triển tốt nhất.

Ngoài nỗi lo về kinh tế, những bậc làm cha mẹ còn phải chia sẻ và thấu hiểu. Họ phải là những người đầu tiên ủng hộ và cổ vũ con cái. Không áp đặt, không tạo cho con nhiều áp lực không đáng có. Mỗi đứa trẻ đều có cuộc đời riêng của nó. Không thể lấy ước mơ của mình đặt lên vai con. “Con hơn cha” không phải là cái cớ để cha mẹ thỏa mãn mong ước.

Và những đứa con cũng không vì thế mà sống ỷ lại. Được gia đình dìu đường, dắt lối, ta cần tận dụng nó để dành sức vào việc học tập và rèn luyện. Cố gắng hết sức mình để có thể tự lập. Để ta có thể sống cuộc sống tự do, tự chủ và có khả năng chăm sóc cha mẹ tuổi xế chiều.

Tham khảo thêm: Con sâu làm rầu nồi canh

Xã hội phát triển, đất nước phồn vinh

Ta thấy, ý nghĩa của câu tục ngữ “con hơn cha là nhà có phúc” không chỉ bó hẹp trong gia đình. Nó còn mở rộng ra cả xã hội. Cha ở đây còn chỉ thế hệ đi trước. Theo đó, con ở đây được hiểu là thế hệ sau. Các thế hệ cứ tiếp nối nhau phát triển. Nếu thế hệ sau hay hơn, giỏi hơn thế hệ trước, đất nước chắc chắn sẽ phồn vinh, rạng rỡ.

Dân tộc ta là một dân tộc anh hùng. Để gìn giữ đất nước, biết bao thế hệ đã sẵn sàng hi sinh xương máu. Hồ Chủ tịch từng căn dặn: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Câu nói như một lời nhắn nhủ những đứa “con” phải cố gắng gìn giữ, bảo vệ và xây dựng non sông. Thế hệ trẻ hiện nay không chỉ được thừa hưởng hòa bình, độc lập mà còn được thừa hưởng nhiều gia tài khác như: các thành tựu về văn hóa, văn học, nghệ thuật,… Ta phải chiếm lĩnh, làm chủ những thành quả đó. Khiến cho những thành quả ấy to lớn hơn, tốt đẹp hơn.

Bên cạnh đó, để có được những điều nêu trên, bất cứ một dân tộc nào cũng cần có cái nhìn rộng mở về tương lai. Dành nhiều sự quan tâm và đầu tư cho thế hệ trẻ là việc làm quan trọng, cấp thiết. Và thế hệ sau phải giỏi hơn, sáng tạo hơn, nhạy bén hơn. Người trẻ cần sẵn sàng đối mặt với mọi thách thức để đưa đất nước ta sánh vai với các cường quốc.

“Con hơn cha là nhà có phúc” và Câu chuyện hơn – thua

Mở rộng vấn đề, nói đến “Con hơn cha là nhà có phúc” ta còn thấy câu chuyện hơn – thua vẫn luôn tiếp diễn hằng ngày. Nó ít nhiều có nhiều tác động đến mỗi chúng ta. Như đã chia sẻ ở trên, người Việt Nam ta có thói quen hay so sánh. Để biết những thứ mình có, những người mình quen có thật sự tốt hay không, người ta tìm mọi cách để so sánh. Cho dù sự so sánh ấy là khập khiễng, nhưng chỉ cần thỏa mãn được mong muốn, họ luôn sẵn sàng đặt mọi thứ lên bàn cân.

Đánh giá trên phương diện tích cực, so sánh hơn – thua là một cách để tạo động lực. Cha mẹ muốn con học giỏi hơn nên so sánh con với bạn bè con. Cha muốn con nỗ lực hơn nên so sánh thời trai trẻ của mình với con. Khi bị đem ra so sánh, vô hình chung người được so sánh cũng tự xác định được mục tiêu phấn đấu tiếp theo của bản thân.

Con hơn cha là nhà có phúc

So sánh cũng là áp lực

Mỗi con người, mỗi thế hệ sinh ra đều là những sản phẩm riêng biệt. Chính vì thế, trên cùng một phương diện cũng đã tồn tại vô số sự khác biệt. Thế nên không thể cào bằng. Không thể cho rằng trước khi tôi thế này thì bây giờ anh cũng phải như thế hoặc hơn thế. So sánh như vậy vô tình sẽ tạo ra áp lực vô cùng lớn cho cá nhân người được so sánh.

Tất nhiên quan điểm này không đi ngược lại với sự phát triển của xã hội. Mà ở đây, ta đang tôn trọng cái riêng, cái khác biệt của từng cá nhân. Không nên đánh giá con người bằng cách so sánh với những người khác. Nếu như con chưa hơn cha ở lĩnh vực này, nhưng con lại thuần thục một công việc khác thì cũng rất đáng trân trọng. Cái nhìn bảo thủ, phiến diện sẽ biến ý nghĩa của câu tục ngữ trở thành áp lực lớn, đặc biệt là với thế hệ trẻ.

Lời kết

Gia đình phát triển thì xã hội mới phát triển. Vì thế, nếu mỗi nhà đều có “phúc” thì cái “phúc” ấy sẽ là cái “phúc” chung của cả đất nước. Để được như vậy, cả gia đình và xã hội đều phải chung ta xây đắp, thấu hiểu và ủng hộ thế hệ trẻ.

Xem thêm: Ca dao “Má ơi, đừng gả con xa/Chim kêu vượn hú biết nhà má đâu”