Gõ Tiếng Việt

Trong cuộc sống, ắt hẳn ai cũng có một vài lần trót “dại”. Việc dại dột ấy cho dù là gì thì đôi lúc cũng khiến cho ta thấy hối hận. Để khuyên răn con cháu luôn biết thận trọng trước mọi hành động, ông cha ta có câu: Khôn ba năm dại một giờ.

Xem thêm bài viết:

• Chiếc áo không làm nên thầy tu
• Biết thì thưa thốt, không biết dựa cột mà nghe
• Dao sắc không gọt được chuôi

Khôn ba năm dại một giờ

Thành ngữ Khôn ba năm dại một giờ sử dụng những vế đối khá chỉnh. Khôn đối với dại. Ba năm đối với một giờ. Nhờ những vế đối ấy mà câu thành ngữ này mang nhiều ý nhị sâu sắc.

Khôn ba năm dại một giờ thường được dùng để chỉ những người phụ nữ nhẹ dạ, cả tin. Những người phụ nữ này mặc dù trước đó sống rất khôn khéo, biết giữ mình. Thế nhưng chỉ một vài phút nông nổi đã trót trao thân và nhận lấy hậu quả.

Từ đó thành ngữ Khôn ba năm dại một giờ được mở rộng ra. Nó dùng để chỉ những người chỉ vì một vài sơ suất nhỏ mà đánh mất những cố gắng trước đó của bản thân.

Có thể nói, thành ngữ này vừa đưa ra một hiện tượng trong cuộc sống. Nó vừa là lời khuyên răn ta nên thận trọng trước khi đưa ra quyết định. Bởi mỗi quyết định dù là nhỏ nhất cũng có thể là lối rẽ cho cuộc đời ta.

Khôn ba năm dại một giờ

Có phải định kiến chỉ dành riêng cho phụ nữ?

Như đã chia sẻ, Khôn ba năm dại một giờ thường dùng để chế giễu những người phụ nữ trót dại. Hay nói đúng hơn, nó đã trở thành định kiến cho những người phụ nữ không chồng mà chửa.

Từ lâu tiết hạnh đã trở thành tiêu chí để đánh giá phụ nữ. Người phụ nữ luôn phải gắn mình với biết bao quy củ, lễ giáo. Công, dung, ngôn, hạnh đã trở thành khuôn mẫu cho người phụ nữ hoàn hảo.

Chính vì vậy, bất cứ hành động nào làm ô uế phẩm hạnh thì đều bị đem ra trừng phạt. Biết bao người phụ nữ đã từng bị cạo đầu, bôi vôi vì lỡ dại. Khôn ba năm dại một giờ. Việc có thai ngoài ý muốn đâu phải chỉ là lỗi của phụ nữ. Thế nhưng hậu quả thì chỉ có phụ nữ gánh chịu.

Những câu chuyện đau lòng này là vẫn câu chuyện chưa có hồi kết. Bởi ở mỗi thời đại, phụ nữ lại khổ một cách khác nhau. Vốn sinh ra đã có một cơ thể yếu ớt, thiên chức làm mẹ khiến người phụ nữ chịu thiệt thòi rất nhiều. Thế nhưng những định kiến lại giống như chiếc kìm thứ hai. Chiếc kìm ấy làm cho cuộc đời người phụ nữ gặp nhiều sóng gió hơn.

Cũng chính bởi định kiến mà phụ nữ luôn mang trong mình những nỗi sợ. Mặc dù bị chồng bạo hành, cuộc sống gia đình không hạnh phúc cũng phải chịu đựng. Định kiến khiến nhiều phụ nữ phải sống một đời trong khổ sở và ấm ức.

Một giờ đổi lấy ba năm

Như đã chia sẻ ở trên, thành ngữ Khôn ba năm dại một giờ còn chỉ những người chỉ vì một vài sơ suất nhỏ mà đánh mất những cố gắng trước đó của bản thân. Thậm chí chẳng đợi đến một giờ, chỉ cần một phút thôi ta cũng có thể đánh mất tất cả.

Nói đến đây, tôi bỗng nhớ đến một bộ phim. Nội dung của nó xoay quanh một bàn tiệc. Trong bàn tiệc ấy có một người phụ nữ đã ăn chay đến 10 năm. Và bà ta quả quyết cho rằng, cả đời này sẽ không bao giờ đụng vào một món mặn nào.

Nghe thấy vậy, người đàn ông đứng cạnh đó nói rằng: Nếu bà ăn hết một miếng thịt bất kì có trên bàn ông ta sẽ cho bà 200 triệu. Người phụ nữ im lặng và lắc đầu. Ông ta vẫn kiên quyết và tăng giá: 500 triệu. Người phụ nữ bắt đầu trầm tư. Thấy vậy, người đàn ông làm cú chót: 1 tỷ.

Ngay lập tức, người phụ nữ gắp miếng thịt đưa vào miệng nhai. Thấy vậy người đàn ông cười phá lên và nói: Vậy là bà đã đổi 1 tỷ lấy 10 năm thiện lương rồi. Người phụ nữ ngay lập tức bật khóc và hối hận.

Có thể nói, ngoài tiền bạc, còn có rất nhiều thứ khiến ta dễ dàng đánh mất bản thân mình, đánh mất đi những nỗ lực trước đó. Trước những cám dỗ, con người ta dễ lầm đường. Những thứ vật chất kia khiến ta hoa mắt, ù tai, chẳng thể nhận ra chân lý cuộc sống nữa.

Triết lý khôn dại

Ông Nguyễn Bỉnh Khiêm từng viết:

Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ

Người khôn, người đến chốn lao xao

Từ lâu, giữa khôn và dại đã có sợi dây kết nối. Khôn là mà khôn dại, dại ấy dại khôn. Ranh giới giữa hai vấn đề đó chưa bao giờ được định hình rõ nét. Dại hay khôn là ở cách suy nghĩ của mỗi người.

Điều đó còn phụ thuộc vào cả hoàn cảnh. Bởi có thể bây giờ, hành động đó là dại dột. Nhưng bẵng qua mấy năm sau thì có thể nó lại trở thành hành động khôn ngoan.

Triết lý khôn dại và ranh giới của nó tùy thuộc vào lòng người. Chỉ cần ta vững tin, thận trọng và tin tưởng vào quyết định của bản thân. Dù kết quả có ra sao, chỉ cần ta thấy không hối hận thì lúc ấy ta đã dần trưởng thành và khôn ngoan rồi.

Dại hay khôn, tốt hay xấu chỉ mình ta biết và cảm nhận. Miệng đời luôn đáng sợ, nếu cứ vin vào đấy thì chẳng ai có thể sống hạnh phúc được.

Trên đời chẳng hề có “giá mà”, “nếu như”

Thời gian là thứ không bao giờ trở lại. Hành động và lời nói cũng vậy. Vì vậy trước khi làm bất cứ điều gì, nói bất cứ câu gì ta cũng nên thận trọng, suy nghĩ cho chín chắn.

Bởi cuộc đời này chẳng cho ta rút kinh nghiệm mãi. Có những hậu quả ta có thể khắc phục được. Nhưng có những thứ ta không thể rút lại. Hậu quả của nó sẽ trở thành nỗi đau, sự hối hận kéo dài cả đời người.

Khôn ba năm dại một giờ

Trên đời chẳng hề có giá mà, nếu như. Biết kiềm chế bản thân, biết điểm dừng của những trò vui là bạn đã phần nào làm chủ được cuộc đời mình.

Nhận định cái nào đúng, cái nào sai. Cái nào nên làm, cái nào không nên làm là một việc rất khó. Nhưng không có nghĩa là không làm được. Ta nên suy xét từng khía cạnh của vấn đề để rồi hành động. Tránh khinh xuất mà hỏng việc, hỏng cả đời người.

Lời kết

Khôn ba năm dại một giờ là một lời cảnh tỉnh cho những ai có thói quen lộp chộp, xoắn xít. Thành ngữ này khuyên ta nên thận trọng trước mọi hành động và lời nói. Dù hoàn cảnh có ra sao, ta hãy luôn suy xét cho rõ ràng. Làm chủ được chính mình là ta đã làm chủ cuộc đời mình.

Tham khảo thêm bài viết:

• Thành ngữ “Lá rụng về cội”
• Thành ngữ “Ăn cháo đá bát”
• Thành ngữ “Im lặng là vàng”